Bir Mevzi İmar Planı Faciası Daha

Askıya çıkarılmış planlar, gerek geçirdiği süreçler itibariyle, gerek planlama hukuku, şehircilik ilke ve esaslarına uygun olmadığının mahkemelerce tescil edilmesi itibariyle, gerek zorbaca, suç işleyerek, mühür kırılarak inşa edilmiş kaçak yapıları meşrulaştırması itibariyle, gerek üst planların temel kararlarını parsel bazında ihlal etmesi, çok kötü emsaller oluşturması itibarıyla, Datça Yarımadasında yaratacağı tahribatı ihtimal olmaktan çıkarıp fiilen ortaya koyması itibarıyla, Datça Yarımadasının ölüm fermanını hazırlayacak bir ilk adım niteliğindedir.

Datça Belediyesinin 2022 yılında Muğla 3. İdare Mahkemesine 22468 esas no ile açtığı davada: Datça Belediyesi, Çevre ve Şehircilik İklim Değişikliği Muğla İl Müdürlüğünün Billurkent karşısında 4641 ve 4955 no’lu parsellerde plan tadilatına giderek  yaptığı işin Datça’ya vereceği zararı şöyle anlatıyordu:

“Muğla ili, Datça ilçesi, Kızlan Mahallesi, 4641 ve 4955 parsellere ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 17.10.2022 tarih ve 4800643 sayılı Oluru ile onaylanan 1/25000 ölçekli Datça Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı Değişikliği ile 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılan davada; dava konusu planlar ve plan değişikliğinin, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği ile planlama ilke ve kriterlerine uygun olmadığı, Datça Belediye Başkanlığının görüşünün alınmadığı, planın yapıldığı 4641 ve 4955 parsellerin, Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesine ait 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonunda “Mutlak Tarım Alanı” lejantında yer aldığı ve 1. Derece Doğal Sit Alanına bitişik bir konumda olduğu, plana konu alanın güneyinde Datça-Marmaris karayolunun geçmekte olduğu, bu yolun, 1. Derece Doğal Sit Alanı ile yapay bir eşik görevi gördüğü, dava konusu plan değişikliği ile bu örüntünün ve doğal yapının bozulmasına, yapılaşmanın 1. Derece Doğal Sit Alanına çevresel açıdan baskı yapmasına ve uzun vadede de yerleşimin kuzeye, yani korunması gerekli tabiat varlıklarının yer aldığı doğal sit alanlarına doğru yayılmasına sebep olacağı, plan değişikliğinin parçacıl bir niteliğe sahip olduğu, bu haliyle Çevre Düzeni Planı ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, yapılan değişikliğin mülkiyet esaslı olduğu, arada kalan bir adet parselin, plan onama sınırı dışında bırakıldığı ve plan bütünlüğünün zedelendiği, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının da mülkiyet odaklı olduğu, alanın ortasında kalan bir tane parselin imar planı sınırı dışında tutulduğu, biçimsel olarak planlama esas ve kriterlerine uygun olmayan bir planlama sınırı oluştuğu, parçacı olması sebebiyle 35 metrelik Datça-Marmaris karayolundan mahreç almakta olduğu, ulaşım sisteminin alan büyüklüğü sebebiyle kurgulanamadığı, mevcut yükün tamamen ana karayoluna yüklendiği, ana yolda trafik güvenliğinin sağlanamayacağının açık olduğu, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında da, aynı şekilde ulaşım kurgusunun yapılamadığı ve tüm yükün Datça-Marmaris karayoluna aktarıldığı, 1/1000 ölçekli planda, bölgenin güneyinde yer alan ana plan bölgesinde; plan notlarından, Datça bölgesi tipolojisinden, yerleşim dokusundan, yarımadaya özgü taş duvar kullanımından, pencere büyüklüklerinden hiç söz edilmediği, alanın güneyinde yer alan Kızlanaltı Mevkii Uygulama İmar Planına ait plan notlarına atıfta bulunulmadığı, plan notlarında söz konusu plan notlarının geçerli olacağının belirtilmediği, tesis edilen işlemlerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir…”

Mevzi İmar Planı olarak adlandırılan ve sadece 2 parsel için istenen bu değişiklik isteği ile birçok Datçalı tarafından “birilerini ihya etmek”  amacıyla adeta adrese teslim bir ruhsatlandırma için olduğu iddiası da yayılmıştı.

Nitekim Mahkeme tarafından atanan bilirkişiler, Belediyeyi haklı buldu ve dolayısıyla yerel mahkeme (Muğla 3. İdare Mahkemesi) de 2023/2881 kararı ile Muğla İl Müdürlüğünün kararına karşı, Belediye lehine kararını açıkladı (Müdürlük ve müdürlük yanında müdahil inşaat şirketi üst mahkemeye başvurdu).  Karara rağmen inşaat, ruhsatsız olarak devam ettirildi. Datçalı yurttaşlar bunun üzerine 2024 Şubatında Kaymakamlık ve Belediyeye inşaatın durdurulması için dilekçelerle başvurmuştu (bkz: MUÇEP DATÇA MEVZİ İMAR PLANLARINA KARŞI – MUÇEP – Muğla Çevre Platformu). Belediye inşaatın yapıldığı alana inşaatın ruhsatsız olduğuna dair mühür vurmuş, ancak Merkezi İdare/Kaymakamlık, gelen şikayetlere bir yanıt vermemiş, ruhsatsız yapının durdurulması için kolluk göndermemişti.

Nitekim geçtiğimiz 6 Mayıs 25’de Çevre Bakanlığına bağlı Muğla İl Müdürlüğü, inşaatı durdurmak için girişime geçmek bir yana, ilgili parseller için bir kez daha plan tadilatına çıktığını duyurdu. Bu gelişmeye karşı önceki gün (3 Haziran) MUÇEP Datça Meclisi altında haberleşen Datçalı Yaşam Savunucuları askıya çıkan bu mevzi imar planına karşı itirazlarını belirten dilekçelerini Datça Kaymakamlığı eliyle Muğla Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Muğla İl Müdürlüğü’ne  bir kez daha ilettiler ve Datça Kaymakamlığından da hukuksuz girişimin bir kez daha durdurulmasını talep ettiler.  

Datçalılar dilekçelerinde: “Askıya çıkarılmış planlar, gerek geçirdiği süreçler itibariyle, gerek planlama hukuku, şehircilik ilke ve esaslarına uygun olmadığının mahkemelerce tescil edilmesi itibariyle, gerek zorbaca, suç işleyerek, mühür kırılarak inşa edilmiş kaçak yapıları meşrulaştırması itibariyle, gerek üst planların temel kararlarını parsel bazında ihlal etmesi, çok kötü emsaller oluşturması itibarıyla, Datça Yarımadasında yaratacağı tahribatı ihtimal olmaktan çıkarıp fiilen ortaya koyması itibarıyla, Datça Yarımadasının ölüm fermanını hazırlayacak bir ilk adım niteliğindedir. Bu nedenle askıdaki planların onay sürecinin durdurulmasını, talep sahiplerine iadesini ve sürecin sonlandırılmasını İdarenizden talep ediyorum. Saygılarımla” diyerek taleplerini ilettiler…

Bu arada CİMER üzerinden de Datçalı yurttaşların şikayet ettiği ve Datça Belediyesinin de İl Müdürlüğüne itiraz edeceği duyumları da alınıyor.  

Datçalıların Kaymakamlık eliyle Muğla İl Müdürlüğüne gönderdiği itiraz dilekçelerinin biri şu şekilde:

Muğla Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Muğla İl Müdürlüğü’ne
Datça Kaymakamlığı Eliyle   - Datça-Muğla                                                                                                                   03.06.25

Konu: İlimiz, Datça ilçesi, Kızlan mahallesi, 432 ada, 7,8, 9 ve 10 numaralı parsellerle ilgili 6 Mayıs 2025’de askıya çıkarılan 1/25000 ölçekli plan değişikliği ile 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planlarının bütününe aşağıda sayılan nedenlerle planlama sürecinin sonlandırılması talebiyle yapılan plan değişikliğine itiraz dilekçesidir.

 Datça’da yerleşik biri olarak Kızlan Mahallesi, 432 ada, 7, 8, 9 ve 10 numaralı parsellerle ilgili askıya çıkarılan 1/25bin ölçekli plan değişikliği ile 1/5bin ve 1/bin ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planlarının bütününe aşağıda sayılan nedenlerle planlama sürecinin sonlandırılmasını da talep ederek yapılan plan değişikliğine itiraz ediyorum.

İtiraz nedenlerim:

1. 2023’te yargıya taşınmış, yerel mahkemeler tarafından plan iptali kabul edilmiş; plan iptaline dair yargının görevlendirdiği bilirkişi raporları mevcutken ve yargıda dava üst mahkemelerde devam ederken; ruhsatı iptal edilmiş ama gayrı yasal olarak inşaat sahibi (inşaat ve arazi sahibleri: Ka-Ne İnşaat ve Timur Gabaklar) tarafından imalatı sürdürülen bu inşaat faaliyetini engellemeniz/durdurmanız gerekirken; tam tersine benzer bir imar değişikliği konusunun tarafınızdan plan değişikliği için tekrar askıya çıkarılmasını hukuk devleti ilkelerine göre suç teşkil ettiğini düşünüyor ve yasalara uygun olmadığını hatırlatıyorum. Bilindiği gibi, hem yerel idare olarak belediye dava açmış, hem Datçalı vatandaşlar olarak Datça Kaymakamlığına kanunsuz olarak devam ettirilen inşaata yönelik sayısız şikayetler de yapılmıştır. Bu gelişmeler kamuya açık olarak yapılmış ve tarafınıza da iletilmiştir. Dolayısıyla mevzii imar planı hemen askıdan kaldırılmalı ve ruhsatsız olarak yapılmakta olan inşaata acilen engel olunmalı, yasal takibat yapılmalıdır.
2. Ek olarak Müdürlüğünüzün ikinci kez önerdiği ve askıya çıkardığı “Plan Önerisi” Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiş olan Datça için hem planlama prensiplerine ve hem de yasal mevzuata aykırılıklar teşkil etmektedir. Bilindiği gibi tümüyle ÖÇKB ilan edilmiş olan Datça 1/25bin ölçekli Çevre Düzeni Planı ile korunmaktadır. ÇDP ile yarımadanın henüz yapılaşmamış, doğal kalmış alanlarını - doğal kalmış özelliklerini korumak yaşatmak gerekirken; bu plan değişikliği henüz yapılaşmamış ve korunması gereken (özellikle kuzey) bölgelere yapılaşma baskısını artıracaktır. Öneri Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı, plan yapmanın temel aşamaları konusunda da özensizdir. Halihazır bir harita üzerine çiziktirilmiştir. Ancak o haritalar,  gerçek mevcut durumları yansıtmamaktadır. Dolayısıyla önerilen bir plan değişikliği bile değildir. Çünkü PLAN değildir, bu devlet ciddiyetiyle, şehircilik etiği ile bağdaşmamaktadır. Kaldı ki seçilen alan, Datça için kritik ölçüde tarımsal olarak da korunması gereken bir yerdedir. Son olarak böyle parsel bazında mevzii imar planı değişiklikleri çok istisnai teknik durumlar haricinde uygulanması, kamu yararı gözetilmeden, mülk sahibine adrese teslim imar planı mı yapılıyor sorularını da beraberinde getirmektedir? İdareniz bu soruların muhatabı olmamak için, bu mevzii plan tadilatından hemen vazgeçmelidir.

Yani askıya çıkarılmış planlar, gerek geçirdiği süreçler itibariyle, gerek planlama hukuku, şehircilik ilke ve esaslarına uygun olmadığının mahkemelerce tescil edilmesi itibariyle, gerek zorbaca, suç işleyerek, mühür kırılarak inşa edilmiş kaçak yapıları meşrulaştırması itibariyle, gerek üst planların temel kararlarını parsel bazında ihlal etmesi, çok kötü emsaller oluşturması itibarıyla, Datça Yarımadasında yaratacağı tahribatı ihtimal olmaktan çıkarıp fiilen ortaya koyması itibarıyla, Datça Yarımadasının ölüm fermanını hazırlayacak bir ilk adım niteliğindedir. Bu nedenle askıdaki planların onay sürecinin durdurulmasını, talep sahiplerine iadesini ve sürecin sonlandırılmasını İdarenizden talep ediyorum. Saygılarımla.

Sorunu daha detaylı anlatan başka bir dilekçe örneğine de mucep.org web sitesinden ulaşmak mümkün: https://mucep.org/wp-content/uploads/2025/06/Billurkent-karsisi-31.pdf