Kanal İstanbul’un leylekleri

Canımız ciğerimiz Açık Radyo (ki artık Apaçık Radyo adıyla yayınlarını sürdürüyor) dinleyicileri şu şiiri çok duymuştur:

“...Kokainoman
               eroinoman
                            nikotinoman
                                         megaloman filan
                                                                 var ya Hacıbaba,
ben de elli beş yaşında bir radyomanım.
Yani
       illetimiz radyomani...”

* * *

Kimdir o “Radyoman” ve onun hitap ettiği “Hacıbaba”?

Bu sorunun cevabını Nâzım Hikmet’in başyapıtı Memleketimden İnsan Manzaralar’ın dördüncü kitabının ilk bölümünde buluruz. [1]

“Radyoman”ın adı Cevdet Bey’dir. Hacıbaba ise, Cevdet Bey’in çatısındaki antenlere takılıp yaralanan leylek...

İkinci Dünya Savaşı günlerinde bir Akdeniz şehrinde çatısındaki yirmiden fazla antenle bir sürü ülke radyosunu dinleyen Cevdet Bey yayın kesintiye uğrayınca çatıya çıkar ve tellere dolanmış leyleği görür.

Bacağı kırık leyleği kucakladığı gibi odasına getirir. Önce bakımını yapar, arkasından yemek verir, sonra da yukarı da bir kısmını alıntıladığımız muhabbete başlar.

Nasıl ama nasıl güzeldir Manzaralar’ın bu bölümü.

“Sadece bu bölümü mü?” dediğinizi duyar gibiyim...

Değil elbette.

Ama Süleymaniyeli Şoför Ahmet’in “üç numrolu kamyoneti” ile “Radyoman” Cevdet Bey’in “Hacıbaba”sı bende başka türlü hisler uyandırıyor.

Bir aletle insanın hikayesi, bir hayvanla bir insanın muhabbeti...

* * *

Söylemeye bile gerek yok. Mübarek bir hayvandır leylek. Doğudan Batıya, Kuzey’den Güney’e bütün coğrafyalarda bolluğun bereketin simgesidir. Bebekleri bile onun getirdiğine inanılır.

* * *

Son yıllarını pek çok tatsızlıkla geçiren Türkiye’de, insanlara en iyi gelen şeylerden birinin Uluabat Gölü’nde Adem Amca ile Leylek Yaren’in hikayesi olduğunu biliyoruz.

Yaren gibi “şöhretli” olmasalar da geldiği yerleri şenlendiren binlerce “Hacıbaba” geçiyor bu topraklardan.

Bir kısmı da bugünlerde şehrin en önemli su kaynaklarından birine adını veren Sazlıbosna köyünde konaklıyor. 

Buraya yolu düşenlerin dikkatini çeken şeylerden biri evlerin cephelerindeki “Kırım Tatarları”nın amblemi ise, diğeri de leylek yuvalarının bolluğudur. Sazlıbosna o yüzden “Leylekli Köy” olarak anılır.

Sazlıbosna köyü

Kuş gözlemcisi Fikret Can ağabeyimiz içinde buranın da olduğu Türkiye kuş göç yolunun 21 milyon yıldır kullanıldığını söylüyor. Muazzam bir şey!

Leyleklerin bu bölgede konaklama yeri sadece Sazlıbosna köyü değil elbette. Adına “Kanal İstanbul” denilen distopik projenin geçtiği yerlerin birçoğu leyleklerin konaklama alanı.

Belki hatırlayanlar çıkacaktır. Geçen yaz, Sazlıbosna köyünün kuzeyinde yer alan Dursunköy- Baklalı hattındaki leyleklerden söz etmiştik.

9 Temmuz 2023’te yaptığımız bir turda Baklalı köyü yakınlarında konaklayan binlerce leylek görmüş, aynı yerden bir yıl sonra (22 Haziran 2024) geçtiğimizde dehşetli bir inşaat faaliyetine tanık olmuştuk. Artık ne leyleklerden eser vardı ne mandalardan ne de o güzelim tarlalardan, meralardan, sulak alanlardan...

* * *

Şimdi aynı hatta, bu kez daha aşağıda Sazlıbosna Barajı havzasında 24 bin konutluk yeni bir TOKİ inşaatı başladı.

Malum, kısa süre evvel İSKİ buradaki şantiyeye “Su Havzalarını Koruma Yönetmeliği” ne uymadığı için yıkım tebligatı gönderildi.

Ondan sonra ne olduğunu biliyoruz: Şafak Operasyonlarıyla gözaltına alınan İSKİ yöneticileri...

* * *

Kanal İstanbul yapılır mı yapılmaz mı, şu anda bilemiyoruz. Ama o yapılmadan da coğrafyanın yağmalandığı ortada. Yağmaya karşı çıkanların akıbeti de...

Küçük bir grubun çıkarı için milyonların ve şehrin geleceği yok ediliyor.

Leylekler ne yapsın?

[1]     Nâzım Hikmet, Bütün Şiirleri, Memleketimden İnsan Manzaraları, YKY, İstanbul, 2020, s. 1349.

Teşekkürler: https://t24.com.tr/ ve Aydan Çelik